AİLE KONUTU ŞERHİ

 

Konut satışlarında karşımıza çıkan en önemli şerhlerden biri aile konutu şerhidir.  Evlilik birliği kapsamında aynı konutu paylaşan ve konut maliki olmayan diğer eşin ilgili Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvurusu üzerinde konut üzerine aile konutu şerhi konabilir.

Bu şerh kapsamında konut maliki olan eşin konut maliki olmayan eşinden habersiz veya rızası olmadan konutun satışını yapması mümkün değildir.

Ancak bu husus sadece aile konutu şerhi bulunan konutları değil şerh verilmemiş olsa dahi aile birliği kapsamında eşlerin birlikte ikamet ettiği bütün konutlar için geçerlidir.

Türk Medeni Kânunu.

II. Aile konutu.

Madde 194- Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.

Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hâkimin müdahalesini isteyebilir.

Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini tapu müdürlüğünden isteyebilir.(1)

Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı hâline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur.

Yukarıdaki ilgili maddeyi incelediğimizde; evlilik birliği kapsamında ikamet edilen bütün konutlar aile konutudur.  Tapu kütüğüne aile konutu şerhi verilmesinin amacı alıcılar için bir uyarı, konut maliki olmayan eş için ise konutun habersiz veya rızası olmadan satılmasını engelleyen bir güvencedir.  

Tek bir konut için aile konutu şerhi konabilir.

Birden çok konut varsa adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre eşlerin birlikte ikamet ettiği konut aile konutudur. Aile konutu şerhi sadece bu konut için geçerli olacaktır. İkamete konu olmayan diğer konutlar aile konutu kapsamında değildir.

Aile konutu şerhi ne zaman son bulur?

Evliliğin sona ermesi, eşlerden birinin vefat etmesi, eşlerin birlikte veya ayrı olarak başka konuta taşınmaları, konutun kiraya verilmesi, şerh talep eden eşin bu talebini geri çekmesi veya aile konutu terkin davası sunucu mahkeme kararı doğrultusunda bu şerh tapu kütüğünden silinir.

Aile şerhi verilmemiş konutun satışı.

Bir gayrimenkul üzerinde aile konutu şerhi bulunmaması, bu gayrimenkulün aile konutu olmadığı anlamına gelmeyecektir. Konut maliki olmayan eşin kendisinden habersiz veya rızası dışında konutun satılması halinde satışı sonrası tapu iptal davası açıp tapu kaydının eski hale getirilmesini mahkemeden talep edebilir.

 Bu konuda yayımlanan bir haberin özeti şu şekildedir. Şahıs 4 yıl önce bir konut satın almıştır. Ancak konutu satan kişinin eşi tarafından satılan konutun aile konutu olduğu ve kendisinden habersiz satıldığı gerekçesiyle tapu iptal davası açmış ve yargılama sonucu mahkeme tapu satışının iptal edilmesine karar vermiştir.

Karar şu an istinaf aşamasındadır. (İlgili haber.) Sürecin takip edilmesi gerekir.

Yasalara aykırı olarak yapılan taşınmaz devirlerinde zaman aşımı süresi bulunmamaktadır. Tapu kayıtlarına güvenerek taşınmazı satın alan iyiniyetli kişiler için olağan zamanaşımı süresi işler ve 10 yılık sürenin sonunda tapu iptali davası açılamaz. Burada iyi niyet kuralının ispatlanması gerekir.

Emlak danışmanlarına düşen sorumluluklar.

Bir konutun satışına aracılık edecek emlak danışmanları tarafından hazırlanan yetkilendirme ve alım satıma aracılık sözleşmelerinde, konut içinde halen aile bireylerinin ikamet edip etmediği, konutun eşyalı veya boş olup olmadığı gibi hususlar belirtilmeli ve konut maliki olmayan eşin konut satışına izin verdiğine dair ismi, imzası ve el yazısı ile yazılmış konut satışına izin veriyorum veya rıza gösteriyorum gibi ibarelerin bulunması gerektiğini düşünüyorum.

Not: Malik olmayan eşin izni için herhangi bir şekil şartı bulunmamaktadır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu T: 28.11.2019, E:2019/318, K: 2019/1238

(Özetle.)

Davacı, davalı eşinin malik olduğu aile konutu üzerine diğer davalı banka lehine ipotek tesis ettirmiş olduğunu, bu işleme rızasının bulunmadığını, davaya konu taşınmazın cebri icra takibi neticesinde banka tarafından alacağına mahsuben alındığını belirterek banka adına olan tapu kaydının iptali ile taşınmazın davalı eşi adına tapuya kayıt ve tescili talep edilmiş ve yapılan yargılama sonucu tapu kaydının iptali ile davalı eş adına tesciline karar verilmiştir.

Karara karşı yapılan temyiz ve itirazlar sonucu yerel mahkeme kararında direnmiş ve uyuşmazlık Hukuk Genel Kuruluna taşınmıştır.

Hukuk Genel Kurulu tarafından temyiz itirazlarının reddi ile direnme kararının ONANMASINA karar verilmiştir.

 

KAYNAK    :

Türk Borçlar Kanunu

Türk Medeni Kanunu